-S.E.: Ei, aspaldiko! Zer moduz? Zertan zabiltza? Hemen lan egiten duzu?, galdetu zidan, atzo, Haur Liburutegian, topatu nuen lagun batek. Aspaldi ikusi gabe eta… bi hitzetan azaldu nahi izan nion egiten ari naizena.
-L.C.: Baaa… bai. Tira, autonomoa naiz, baina, besteak beste, hemen nabil, Haur Liburuaren Dokumentaziogunean, wikilari egoiliar gisa.
-S.E.: Wiki… zer? Neska, neska… Konturatzen zara gauza arraroetan ibiltzen zarela beti, ezta?, esan zidan lagunak.
Barre egin genuen, eta neurri batean arrazoi zuela aitortu behar izan nion. Nola esan… Batzuek zortea dute. Zertan lan egiten duten galdetzen dietenean, “Filosofiako irakasle”, edo “zirujau” edo “musikari” edo “abokatu” edo “lorezain” edo “arotz” edo “futbolari”, erantzutearekin aski dute (azken horiek, bereziki, zorte handia dute). Eta ados, lanbide horietako bakoitzaren atzean hamaika xehetasun ezkutatzen dira, baina abantaila hori dute, behintzat: euren lanbideaz galdetzen zaienean, ez dituzte 5 min. behar izaten azalpenak emateko.

Horregatik, blogeko sarrera hau baliatuko dut, gaurkoan, Liburutegien Eguna ospatzen dugun honetan, hain zuzen ere, wikilari egoiliarraren figuraren atzean dagoena zer den azaltzeko. Nolanahi ere, wikilari egoiliarrak eta wikilari egoiliarrak daude. Horrekin esan nahi dudana da, ez dela gauza bera Bartzelonako Museu Picasso-n edo Londresko British Museum-en edo… haur liburutegi batean egoiliar izatea; bakoitzak bere zereginak dituela, alegia. Hortaz, hemen -Donostiako Haur Liburuaren Dokumentaziogunean- egiten dudan lanaren berri emango dizuet jarraian.

Aurreko sarrera batean, WikiLiburutegiak egitasmoaren berri eman nizuen, eta baita WikiLiburutegiak egitasmoaren aterkipean martxan jarritako Idazlezainak izeneko ekimenaren berri ere. Donostiako liburuzainek (erakunde ezberdinetako 15 bat lagunek), Wikipediaren inguruko lantalde bat osatu dutela aipatu nizuen. Euskal idazleen eta ilustratzaileen artikuluak sortu, osatu eta eguneratzeko lantaldea da, eta neu ere zeregin horietan nabilela esan dezaket. Baina proiektuaren iturburura joko dut, nire egunerokoaren nondik norakoak azaltzeko.

Iaz, Donostia 2016 Fundazioaren eta Euskal Idazleen Elkartearen arteko hitzarmen bati esker, Haur eta Gazte Literaturaren inguruko proiektu bat jarri zen abian. Eta Donostiako Haur Liburutegia izan zen proiektu horretan aitzindaritza hartu zuena.
Iazkoa mugarri bat izan zen. 2016an, lehen euskal wikilari egoiliarra egon zen hemen, Donostiako Haur Liburuaren Dokumentaziogunean; Lore Agirrezabal izan zen, eta aurten nik hartu diot lekukoa. Euskarazko Wikipedian Haur eta Gazte Literaturarekin lotutako artikuluak sortzea, editatzea, osatzea eta eguneratzea izan da gure egitekoa. Horretarako, Haur Liburutegian bertan dagoen materiala erabili dugu: aldizkari espezializatuak, DVDak… eta baita liburuak ere, azken batean, hemen topatzen baitugu gure lan-tresna nagusia.

Zer egiten du wikilari egoiliar batek?
Wikilaria jakin-mina duen pertsona bat da; ikerlari edo kazetari moduko bat, informazioa bilatzen duena -iturri ezberdinak erabiliz-, artikuluak idatzi edo osatuko dituena, eta ondoren, ezagutza hori partekatzeko helburua duena. Nik, adibidez, kontaktuak egiten ditut: Euskal Idazleen Elkartearekin, Galtzagorri Elkartearekin, argitaletxeekin… jartzen naiz harremanetan, edo egileekin zuzenean. Zertarako? liburuen azalak, argazkiak eta ilustrazioak lizentzia askean utz ditzaten. Argitaletxe, idazle eta ilustratzaileengana jotzen dut, eta gero eta gehiago dira alderantzizko bidea egiten dutenak ere. Esan nahi dut, idazle batek, adibidez, bere Wikipediako artikulua irakurri eta zuzena ez den zerbait topatzen badu, adierazi egiten digula. Nolanahi ere, Wikipedia zer den eta nola funtzionatzen duen azaltzea garrantzitsua da. Wikipedia, komunitatean eraikitzen den entziklopedia bat da, eta ez norbere curriculuma zintzilikatzeko erakusleiho bat. Artikuluek erreferentziak behar dituzte, eta irudien baimenak ere arretaz kudeatu behar izaten dira.

Nobedade gisa, aurten, euskal idazleen ahotsen bildumatxo bat egiten ari gara. Hainbat euskal idazlerekin jarri gara harremanetan, eta hona, Donostiako Haur Liburutegira, etortzeko eskatzen zaie. Lan batzuk aukeratu zaizkie, eta lan horietako pasarteak irakurri dituzte Liburutegian. Pasarte horiek grabatu, editatu eta euskal Wikipediara igo ditugu, ondoren. Egileak bere burua aurkezten du, lehenik (minutu bat baino gutxiagoko iraupena dute audio hauek), eta aukeratutako liburuaren edo liburuen pasarteak irakurtzen dituzte, segidan. Azken hauek, minutu 1 eta 4 minutu arteko iraupena dute.
Apirilean hasi ginen grabaketekin, eta 22 euskal idazleren ahotsak jaso ditugu dagoeneko. Lotura honetan topatuko duzue orain arte grabatutako ahotsen bilduma: https://eu.wikipedia.org/wiki/Wikiproiektu:Haur_eta_Gazte_Literatura/Ekimenak

22 egileren ahotsak jaso ditugu, esan bezala: Juan Kruz Igerabide, Pako Aristi, Mariasun Landa, Bernardo Atxaga, Kirmen Uribe, Yolanda Arrieta, Pello Añorga, Tere Irastortza, Ana Malagon, Itxaro Borda, Harkaitz Cano, Uxue Alberdi, Xabier Olaso, Arantxa Iturbe, Iban Zaldua, Paddy Rekalde, Beatriz Chivite, Jon Iñaki Lasa, Jesus Mari Olaizola ‘Txiliku’, Martin Bidaur eta Felipe Juaristi idazleenak, eta baita Enkarni Genua antzezlearena ere. Eta aste honetan bertan, beste bi idazleren bisita jasoko dugu: Unai Elorriaga eta Miren Agur Meabe bizkaitarrak etorriko dira gurera.

Hasieran, ez genekien zer-nolako harrera izango zuen ekimenak, baina nik uste dut idazleak, oro har, gustura daudela emaitzarekin. Gero eta multimediagoak garen honetan, euskal idazleen lanak ezagutzera emateko beste aukera bat eskaintzen dugu honela, eta ‘pilula’ moduan zintzilikatzen ditugun audio labur horiek erakargarriak direla iruditzen zait.

Honela, Wikipediako edukiak osatzeaz gain, wikilari egoiliarrak Liburutegiko baliabideak hedatzen laguntzen du, Liburutegia bera ezagutzera emanez. Horrez gain, egileen eta erakundearen arteko harremanak sendotzen ditu, eta gauza bera gertatzen da argitaletxeekin ere. Honek guztiak, azken finean, euskal Haur eta Gazte Literaturari beste proiekzio bat ematen dio; euskaraz argitaratutako liburuak eta euskal kultura, oro har, munduko plazan jartzen laguntzen du Wikipediak. Eta are gehiago, kontuan izanik, mundu mailan bisita gehien jasotzen dituzten atarien artean dagoela Wikipedia.
Horregatik, interesgarria izango litzateke beste GLAM erakunde batzuk ere -hau da, beste Galeria, Liburutegi, Artxibo edo Museo batzuk ere- gisa honetako egitasmoetan parte hartzea eta euren azpiegituretan edo egoitzetan wikilari egoiliarrak hartzea.