Euskara ulertzen duten hiztunen arteko hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa soziala da Euskaraldia, gizartearen gune guztietara zabaldua eta denborari dagokionez mugatua. Euskaraldiaren helburu nagusia herritarren hizkuntza ohiturak aldatuta euskararen erabilera handitzea da.

Horixe da Euskaraldia, eta Euskal Wikilarien Kultur Elkarteko kideok erronka bat proposatu nahi dugu edizio honetarako. Informazioa bilatu eta lantzerakoan ere hizkuntza ohiturek pisu handia dute eta, horregatik, Euskarazko Wikipedia jendearengana hurbiltzea da gure asmoa.

Sareko komunikazioa inoiz baino presenteago dagoen momentu honetan, Euskarazko Wikipedian editatzeko proposamena egin nahi dizuegu eta horretarako azaroaren 23tik 29ra iraungo duen Euskaraldiko Wikierronka sortu dugu.

Euskaraldiko Wikierronkak egun bakoitzerako zeregin txiki bat proposatzen du, Euskaraldiaren aitzakian Euskarazko Wikipedian pixka bat murgiltzea da helburua.

Hauxe da erronkaren egutegia:

Astelehena, azaroak 23: Wikipedian murgiltzeko eguna

Wikipediako erabiltzaile kontua sortu eta pixka bat kuxkuxeatu (Laguntza orria begiratu, Proba orrian proba batzuk egin…).

Asteartea, azaroak 24: Kuriositatez betetako txokoa

“Ba al zenekien…” atalean agertzen den kuriositatea irakurri eta zure inguruko norbaiti kontatu.

Asteazkena, azaroak 25: Zure ingurua hobeto ezagutu

Zure herri edo eskualdeko pertsona ezagun baten artikuluan parrafotxo bat gehitu. Izan daiteke idazlea, kirolaria, politikaria…

Osteguna, azaroak 26: Argazki eta irudien garrantzia

Argazki bat gehitu artikulu bati. Jadanik existitzen det argazki bat gehitzea izan daiteke, edo zuk zeuk argazki bat atera, Commonsera igo eta txertatzea.

Ostirala, azaroak 27: Zer dakizu honi buruz?

“Ausazko orria” botoia sakatu eta agertzen zaizun artikuluari informazioa gehitu. Lehenengo saiakeran ateratzen zaizun artikulua zailegia bada, saiatu berriz. Gogoratu, gehitu duzun informazioa zein iturritatik atera duzun jarri behar duzu.

Larunbata, azaroak 28: Emakumeak Wikipediara

Gizarteko beste sektore askotan bezala, Wikipedian genero-arrakala gauza nabaria da. Euskarazko Wikipedian dauden biografia guztien artean %17 baino gutxiago dira emakumeen biografiak. Beraz, gaurko erronka, emakume bati buruzko artikulu berri bat sortzea da.

Igandea, azaroak 29: Txikipedia, txikitasunean handi

Txikipediaren berri eman zure ustez interesatuta egon daitekeen norbaiti: irakasle bat, guraso den norbait… Eta, astea amaitzeko, idatzi zerbait Txikipedian: artikulu berri bat sortu edo existitzen den batean zerbait gehitu

Gehiago irakurri

Ana Ollok eta Xabier Armendaritz Euskal Wikilarien Kultur Elkarteko lehendakariak lankidetza hitzarmena sinatu dute “Wikipedia Euskaraz” proiektua Nafarroan garatzeko.

Nafarroako Gobernuak, Euskarabidea-Euskararen Nafar Institutuaren bitartez, eta Euskal Wikilarien Kultur Elkarteak lankidetza hitzarmena sinatu dute Wikipedian euskarazko kultur eduki digitalen sorkuntza, hedapena eta kontsumoa sustatzeko.

Nafarroako herritarrei euskarazko eduki digital eta kulturalaren eskaintza handitzen jarraitzeko asmoz, Ana Ollo Herritarrekiko Harremanetako kontseilariak eta Xabier Armendaritz Euskal Wikilarien Kultur Elkarteko lehendakariak bi erakundeen arteko lankidetza formalizatu dute gaur goizean. Horri esker, 25.000 euroko diru ekarpena duena, kultur elkarteak eta Euskarabideak elkarrekin lan egingo dute aurten Nafarroan “Wikipedia Euskaraz” programa ezartzeko.

Euskarabideak, Euskararen I. Plan Estrategikoan (2016-2019), informazioaren eta komunikazioaren teknologietan euskararen presentzia areagotzea jarri zuen helburutzat, euskararen gizarte erabilera sustatzeko helburu nagusiarekin. Bigarren planak ere bide beretik jarraituko du. Hortaz, Interneten dauden informazio guneetan euskarazko publikazioak eta eskaintza handitzeko ekimenak babestea beharrezkoa suertatzen da.

Bere hitzaldian, Ollok azpimarratu du sinadura horrek “lankidetza instituzional publiko-pribatu horretan aurrera egitea” dakarrela, “kasu honetan bezala, 2016tik edukia eta ezagutza librea eta horiekin lotutako proiektuak euskaraz zabaltzen dituen elkarte batekin”.

“Aro batean bizi gara, non teknologiaren erabilerak aurrera egiten duen egunez egun, lanean eta aisialdian, edo kulturaren kontsumoan. Hori dela eta, une ezin hobean gaude horrelako lan-sinergiak ezartzeko, Nafarroako herritar guztien eskura euskarazko kultur adierazpenak jartzeko eta hainbat jardueraren bidez zabaltzeko”, esan du.

Ollok gogorarazi duenez, Nafarroa Suspertu Planaren barruan, “agerian geratzen da berrikuntza teknologikoaren beharra aurrera egiteko”. Eta esan du, “ Bizi dugun aro digitala are nabarmenago geratu da konfinamenduan, eta prozesu hori aprobetxatu behar dugu euskara eta bere kultura pertsona guztien eskura jartzeko aukerak zabaltzen jarraitzeko”.

Proiektuak Nafarroan

Euskal Wikilarien Kultura Elkartea, 2016an sortu zenetik, Nafarroari lotutako hainbat proiektutan aritu da lanean, gaur goizean sinatutako hitzarmenari esker indartu eta aurrera jarraitu ahal izango dutenak

Tokiko eragile eta erakundeekin elkarlanean, Wikipediaren bidez Nafarroako kultur ondarea zabaltzen lan egin da. Herriko toponimia, euskalkiak, istorioak eta monumentuak dira abian jarritako ekimenen protagonistak. Horrez gain, tokiko hedabideekin lan egiteko ildoak ere ezarri dituzte, Ttipi-Ttapa aldizkariarekin, esaterako. Aldizkariak Wikimediara igo du bere argazki-funtsaren zati bat, mundu guztiarentzat eskuragarri jarriz. Proiektu honi esker, adibidez, 1980 eta 1992 urteetako irudiak ikusi ahal izango dira deskribapen txiki batekin lagunduta.

Horretaz gain, Euskal Wikilarien Kultur Elkarteak garatzen dituen proiektuen artean ondare kulturala eta geografikoa zabaltzea dago, WikiBizi Euskal Herria ekimenaren barruan euskararen lurralde osoko lehen bidaia-gida irekia online eginez. Besteak beste, Irantzuko lurren inguruko ibilbideak sarera igotzea eta Larraungo mendi ibilbideen zerrenda eguneratzea aurreikusi dute. Oteiza museoarekin elkarlanean ere hasi gara, Jorge Oteizaren obra eta ondarea Wikipedian zabaltzeko asmoz.

Gainera, Euskal Wikilarien Kultur Elkarteak herritarren parte-hartzea sustatu nahi izan du proiektuan, eta WikiBizi Euskalherriak hiru argazki lehiaketa antolatu ditu udan zehar, ondareari eta naturari buruzko argazkiak biltzeko.

Gehiago irakurri

Azken urteetan izandako esperientzia positiboarekin jarraituz, aurten ere martxan jarri dugu Euskarazko Wikipedia editatzeko lehiaketa. Martxotik abendura bitarte, Wikipedia edukiz betetzen laguntzen baduzu, sari ederrak irabazteko aukera izango duzu.

Aurten, ordea, aldaketak egin ditugu lehiaketak antolatzeko moduan. Gogoratzen baduzue, azken bi urteetan hilabetero gai berri bati buruzko lehiaketa jartzen genuen martxan eta parte hartzaileen hilabete horretako epea izaten zuten gai horrekin lotura zuten artikuluak lantzen. Aurten ezberdin egingo dugu: martxotik abendura arte iraungo duten lau lehiaketa jarri ditugu martxan aldi berean, modu honetan parte hartzaileek patxada handiagoz landu ahalko dituzte artikuluak.

Lau lehiaketa, lau gai

Hauek dira lau lehiaketetako gaiak:

  • Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrenda: Lehiaketa honen helburua funtsezko artikuluak hobetzea izango da, Euskarazko Wikipediaren fidagarritasuna handituz.
  • Euskal Herriko udalerriak: Euskal Herriko udalerrien artikuluek hobekuntza handiak behar dituzte. Lehiaketa honetan gure herriaren eta gure herrien informazioan erreferente bilakatuko dugu euskarazko Wikipedia.
  • Emakumeen biografiak: Euskarazko Wikipedian ditugun biografia guztien artean %17 baino gutxiago dira emakumezkoak. Genero-oreka hobetzeko helburuarekin, urte osoan zehar emakumezkoen presentzia handitzeko aukera duzu.
  • Txikipedia: Txikipedia umeentzako Entziklopedia da. Asko dago hor oraindik idazteko, hasi berria den proiektua baita. Idatzi haurrentzako edukia eta lagundu txikienentzako ezagutza sortzen.

Sari ugari

Sariak ere izango dira, noski! Baina alor honetan ere aldaketa batzuk egin ditugu, parte hartzen duen mundu guztiak saritua izateko aukera edukitzea da aldaketa hauen asmoa; ekarpen handiak zein txikiak saritu nahi ditugu, guztiak baitira garrantzitsuak Wikipedian.

Hiru sari mota egongo dira:

  • Lehiaketaren batean 1.000 puntu lortzen dituzun lehen aldian liburu bat erosteko bono bat jasoko duzu. Bono hau behin bakarrik jasoko duzu, eta ez dira puntuak metatuko lehiaketen artean. Zuk erabaki zer erosi nahi duzun horrekin!
  • Lehiaketa bakoitzak sari handi bat izango du amaieran, puntu gehien egin dituenarentzat.
  • Puntu metatuak erabiliko ditugu zozketa bidez beste bi sari emateko lehiaketak amaitzen direnean. Lau lehiaketatan lortutako puntuak batuko dira eta 1.000 punturo (borobilduko da) boleto bat lortuko duzu egingo den zozketan parte hartzeko. Gero eta puntu gehiago izan, orduan eta aukera gehiago izango dituzu irabazteko.

Parte hartzeko modua oso erraza da, lehiaketa bakoitzean izena eta eta kitto! Interesa baldin baduzu, sartu hemen eta hasi editatzen!

Gehiago irakurri

Humanitate digitalak (HD) konputazioa eta teknologia digitalak eta gizarte-zientziak batzen dituen esparru akademiko bat da. Gizarte Zientzietan baliabide digitalen erabilera sistematikoa eta euren aplikazioaren inguruko ondorioak aztertzen ditu. Uda honetan UEUk Humanitate Digitalen inguruko jardunaldiarekin hasi zituen udako ikastaroak, eta bertatik sortu genuen Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen eta UEUren arteko elkarlan proposamen hau: Humanitate Digitalak ikertzeko bi beka ematea.

Gehiago irakurri


Azaroaren bostean, Estatuko Aldizkari Ofizialak (BOE) 14/2019 Errege Lege-Dekretua argitaratu zuen, urriaren hogeita hamaikan onartua izan zena, non Estatuko Administrazio Orokorrak salbuespenez eta neurriak hartuz, datuen transmisioa eta interneteko konexioa eteteko eskubidea gordetzen du, ordena publikoaren arrazoiak aldarrikatuz.


IV. Kapituluaren arabera, Telekomunikazio Orokorren 9/2014 Legearen aldaketa, Estatuak, defentsa nazionalaren esparruan segurtasun publikoari eragin diezaiokeen edozein motatako azpiegitura, sare, zerbitzu edo baliabide digitalen erabileraren eskubidea bere gain hartzen du. Web orriak eta bestelako zerbitzuen itxieran berehalako ekimenen ahalmena Espainiako Gobernuak babesten du, Ekonomia eta Negozioen Ministerioaren bidez, eta baita sare guztien kontrola eta funtzionamendua salbuespenez deskribatutako aldi iragankorretan. Ez da beharrezkoa aurretiazko eskakizun judizialik.


Euskal Wikilarien Elkarteak, Amical Wikimedia katalanak ere gai honen inguruan adierazi bezala, dekretu lege berri horrekin gure desadostasun sakona adierazten dugu, bai eta gure gero eta kezka handiagoa ere eskubide digitalen murrizketekin Espainiako lurraldean.


Lehenengo eta behin, lege honen eztabaida falta Parlamentuan, behin-behineko gobernu batek onartua, hauteskunde kanpaina bete betean, eta lege-dekretu formularen bidez, une funtsezkoan informazio askatasunaren atzerakada zorrotza adierazten du. Bigarrenez, zehaztasunik gabe definitutako kontzeptuak, hala nola “segurtasun nazionala”, “ordena publikoa”, “trantsizio-aldia” edo “ohiz kanpoko egoera”, motibazio politikoan eta disidentzia ideologikoaren errepresioan oinarritutako bereizkeriarik gabeko ekintzak ahalbideratzen dute. Hirugarrenez, kezkatuta gaude legearen hitzaurreak testuinguruan jarri eta justifikatu egiten dituela Espainiako lurralde desberdinetan egiten diren etengabeko mobilizazio sozio-politikoen aurrean hartutako neurriak.


Zentzu horretan, Euskal Wikilarien Elkarteak aldez aurretik adierazi du Euskal Herriko oinarrizko eskubide zibilak eta adierazpen askatasunaren eta haren aldeko ekintzen alde dagoela. Goian aipatutako dekretuak larriki bortxatzen du informazio-askatasuna, Wikipedia eta berari lotutako proiektuetan bezala, jendeari zabalik eta eskuragarri egon beharko liratekeelako. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 19. Artikuluak defendatzen duenez, “denek dute eskubidea iritzi eta adierazpen askatasuna izateko: eskubideak, interferentziarik gabe iritziak emateko askatasuna barne hartzen du, eta informazioa eta ideiak bilatu, jaso eta helarazteko edozein euskarritan, eta mugak kontutan hartu gabe.”


Badira zentsura digitalaren azken aldiko aurrekariak, oso giza eragin larria izan dutenak. 2014ko otsailean, Turkiako parlamentuak 5651 Zb. Legea onartu zuen, estatuko telekomunikazio autoritateei botere berriak ematen Internetaren erregulazioari buruz. Urte gutxiren ondoren, 2017ko apirilean, eta lege hori erabiliz, Wikipediaren hizkuntza guztietako bertsioen sarrera blokeatu egin ziren, Turkiako Gobernuaren erreklamazioa Ingeles Wikipediaren estatuaren terrorismoaren artikuluan oinarrituta.


Arrazoi horiengatik guztiengatik, Euskal Wikilarien Elkarteak lege-dekretu honi bere gaitzespena berresten dio, eta berehala erretiratzea eskatzen du. Gure erakundea, zalantzarik gabe, askatasun digitalaren eta giza eskubideen adierazpenaren, batzar baketsuen eta informazioaren sarbidearen alde dago.


2019ko azaroaren 21a

Gehiago irakurri

Mundu mailako Wiki Loves Monuments argazki lehiaketa hirugarren aldiz antolatu dugu hemen, Euskal Herrian, eta emaitza ederrak utzi dizkigu: monumentu eta ondareari buruzko 1370 argazki jaso ditugu, inoizko gehien! Argazki horiek guztiak cc-by-sa lizentzia librea daukate eta Wikipedia zein beste edozein lekutan libreki erabili ahal izango ditugu.

EWKE elkarteak izendatutako epaile-taldea aritu da jasotako argazki guztien artean aukeraketa egiten. Horretarako, ondoko irizpideak erabili dituzte: kalitate teknikoa; originaltasuna; eta, argazkiaren erabilgarritasuna Wikipedian. 9 argazki izan dira finalerako hautatuak eta horien artean lehen 3 sailkatuek EWKE elkartearen eskutik sari ederrak jasoko dituzte:

Lehen saria: Theklan lankidearen ‘Mollarri gauez, izarren mugimendua atzean’ argazkia.

Euskal Herriko WLM 2019 lehen saria. Egilea: Theklan
cc-by-sa

Bigarren saria: Igerrak lankidearen ‘Nafarroa – Ibañeta’ argazkia.

Euskal Herriko WLM 2019 bigarren saria. Egilea: Igerrak
cc-by-sa

Hirugarren saria: Ebaki lankidearen ‘Bizkaia zubia – Puente_Bizkaia’ argazkia.

Euskal Herriko WLM 2019 hirugarren saria. Egilea: Ebaki
cc-by-sa

Gainerako argazki finalistak hauek izan dira:

Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Igerrak
cc-by-sa
Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Ebaki
cc-by-sa
Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Igerrak
cc-by-sa
Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Theklan
cc-by-sa
Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Theklan
cc-by-sa
Euskal Herriko WLM 2019 finalista. Egilea: Theklan
cc-by-sa

Lehiaketara aurkeztu diren argazki guztiak ikusteko:

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Images_from_Wiki_Loves_Monuments_2019_in_the_Basque_Country

Amaitzeko, garrantzitsuena: gure ondarearen berri ematen duten argazkia mordoa daukagu eskura orain, Wikipedian edo beste edozein egitasmotan libre erabiltzeko.

Gehiago irakurri

Argazkia: cc-by-sa-3.0 Calvinius

Dokumentuen digitalizazio masiboarekin, sare sozialen eztandarekin eta hizkuntz teknologien hedapenarekin arloen arteko lankidetza abiadura biziz garatzen ari da. Esparru bien artean eremu berriak ere ireki dira ikerketari eta berrikuntzari begira. Pasa den ekainaren 26an UEUk antolatu zuen “Humanitate digitalak: aukerak, erakundeen rol berriak eta elkarlana jardunaldia izan zen deialdi hau antolatzeko motibazioa. Bertan giza- eta gizarte-zientziak ikertzeko hainbat bide berri proposatu ziren, horietako asko gainera, Wikipedia edota Wikidatarekin lotuta daude. Bi plataforma horietan humanitatetei buruz datu andana (big data) lizentzia libreekin jaso edota modu grafikoan erakutsi baitaitezke. Jardunaldiko aurkezpenen bideoak lagungarri izan daitezke lantzeko bide berriak aurkitzeko.

Horregatik, EWKEk eta UEUk ikerketa egiteko laguntza ematea adostu dugu. 5.000 euroko bi poltsa eskainiko dira, 8 hilabetez ikerketa egin ahal izateko. Ikerketaren oinarria eta hainbat adibide irakur ditzakezu UEUren webgunean.

Gehiago irakurri

Joan da Wikimania 2019, abuztuaren 14tik 18ra Stockholm Suedian egindakoa. Wikimediako proiektuko talde eta pertsonen urteroko topagunea dugu, parada ederra Wikimediako beste proiektuen berri izan, geurea zertxobait erakutsi, eta proiektu arteko harremanak abantzarazteko zein lankidetzarako aukerak identifikatzeko. Aurten biko talde bat abiatu gara euskal wikilarietatik, bertatik zerbait (eta gehiago) probetxugarri ekarri eta han zerbait ere uzteko asmoz.

Gehiago irakurri

Artikulu honetan, Wikidata ezagutza-basea baliatuz kontsultak eta bistaratzeak nola egin ikusiko dugu. Bi adibide erabiliko ditugu horretarako: lehenbizikoan, Wikipediak gure herri edo auzoari buruz gordetzen duen ondarea bistaratuko dugu mapa batean; bigarrenean berriz, bertsolaritzari emango diogu begiratua, hura kuantitatiboki aztertzeko tresnak erakutsiz.

Gehiago irakurri