2020ko uda ere berezia izango da, COVID-19 pandemiaren ondorioz bertan behera geratu direlako askotan egin ohi ditugunak: turismoa, bidaiak, jaiak… baina guk gure herria bizi nahi dugu. Horregatik proposatzen dugu WikiBizi Euskal Herria ekimena. Uztailaren 1etik irailaren 30era bitarte gure herria hobeto ezagutzeko proposamenak biltzeko gunea.
Albiste orokorrak
Azken urteetan izandako esperientzia positiboarekin jarraituz, aurten ere martxan jarri dugu Euskarazko Wikipedia editatzeko lehiaketa. Martxotik abendura bitarte, Wikipedia edukiz betetzen laguntzen baduzu, sari ederrak irabazteko aukera izango duzu.
Aurten, ordea, aldaketak egin ditugu lehiaketak antolatzeko moduan. Gogoratzen baduzue, azken bi urteetan hilabetero gai berri bati buruzko lehiaketa jartzen genuen martxan eta parte hartzaileen hilabete horretako epea izaten zuten gai horrekin lotura zuten artikuluak lantzen. Aurten ezberdin egingo dugu: martxotik abendura arte iraungo duten lau lehiaketa jarri ditugu martxan aldi berean, modu honetan parte hartzaileek patxada handiagoz landu ahalko dituzte artikuluak.
Lau lehiaketa, lau gai
Hauek dira lau lehiaketetako gaiak:
- Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrenda: Lehiaketa honen helburua funtsezko artikuluak hobetzea izango da, Euskarazko Wikipediaren fidagarritasuna handituz.
- Euskal Herriko udalerriak: Euskal Herriko udalerrien artikuluek hobekuntza handiak behar dituzte. Lehiaketa honetan gure herriaren eta gure herrien informazioan erreferente bilakatuko dugu euskarazko Wikipedia.
- Emakumeen biografiak: Euskarazko Wikipedian ditugun biografia guztien artean %17 baino gutxiago dira emakumezkoak. Genero-oreka hobetzeko helburuarekin, urte osoan zehar emakumezkoen presentzia handitzeko aukera duzu.
- Txikipedia: Txikipedia umeentzako Entziklopedia da. Asko dago hor oraindik idazteko, hasi berria den proiektua baita. Idatzi haurrentzako edukia eta lagundu txikienentzako ezagutza sortzen.
Sari ugari
Sariak ere izango dira, noski! Baina alor honetan ere aldaketa batzuk egin ditugu, parte hartzen duen mundu guztiak saritua izateko aukera edukitzea da aldaketa hauen asmoa; ekarpen handiak zein txikiak saritu nahi ditugu, guztiak baitira garrantzitsuak Wikipedian.
Hiru sari mota egongo dira:
- Lehiaketaren batean 1.000 puntu lortzen dituzun lehen aldian liburu bat erosteko bono bat jasoko duzu. Bono hau behin bakarrik jasoko duzu, eta ez dira puntuak metatuko lehiaketen artean. Zuk erabaki zer erosi nahi duzun horrekin!
- Lehiaketa bakoitzak sari handi bat izango du amaieran, puntu gehien egin dituenarentzat.
- Puntu metatuak erabiliko ditugu zozketa bidez beste bi sari emateko lehiaketak amaitzen direnean. Lau lehiaketatan lortutako puntuak batuko dira eta 1.000 punturo (borobilduko da) boleto bat lortuko duzu egingo den zozketan parte hartzeko. Gero eta puntu gehiago izan, orduan eta aukera gehiago izango dituzu irabazteko.
Parte hartzeko modua oso erraza da, lehiaketa bakoitzean izena eta eta kitto! Interesa baldin baduzu, sartu hemen eta hasi editatzen!
Humanitate digitalak (HD) konputazioa eta teknologia digitalak eta gizarte-zientziak batzen dituen esparru akademiko bat da. Gizarte Zientzietan baliabide digitalen erabilera sistematikoa eta euren aplikazioaren inguruko ondorioak aztertzen ditu. Uda honetan UEUk Humanitate Digitalen inguruko jardunaldiarekin hasi zituen udako ikastaroak, eta bertatik sortu genuen Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen eta UEUren arteko elkarlan proposamen hau: Humanitate Digitalak ikertzeko bi beka ematea.
Azaroaren bostean, Estatuko Aldizkari Ofizialak (BOE) 14/2019 Errege Lege-Dekretua argitaratu zuen, urriaren hogeita hamaikan onartua izan zena, non Estatuko Administrazio Orokorrak salbuespenez eta neurriak hartuz, datuen transmisioa eta interneteko konexioa eteteko eskubidea gordetzen du, ordena publikoaren arrazoiak aldarrikatuz.
IV. Kapituluaren arabera, Telekomunikazio Orokorren 9/2014 Legearen aldaketa, Estatuak, defentsa nazionalaren esparruan segurtasun publikoari eragin diezaiokeen edozein motatako azpiegitura, sare, zerbitzu edo baliabide digitalen erabileraren eskubidea bere gain hartzen du. Web orriak eta bestelako zerbitzuen itxieran berehalako ekimenen ahalmena Espainiako Gobernuak babesten du, Ekonomia eta Negozioen Ministerioaren bidez, eta baita sare guztien kontrola eta funtzionamendua salbuespenez deskribatutako aldi iragankorretan. Ez da beharrezkoa aurretiazko eskakizun judizialik.
Euskal Wikilarien Elkarteak, Amical Wikimedia katalanak ere gai honen inguruan adierazi bezala, dekretu lege berri horrekin gure desadostasun sakona adierazten dugu, bai eta gure gero eta kezka handiagoa ere eskubide digitalen murrizketekin Espainiako lurraldean.
Lehenengo eta behin, lege honen eztabaida falta Parlamentuan, behin-behineko gobernu batek onartua, hauteskunde kanpaina bete betean, eta lege-dekretu formularen bidez, une funtsezkoan informazio askatasunaren atzerakada zorrotza adierazten du. Bigarrenez, zehaztasunik gabe definitutako kontzeptuak, hala nola “segurtasun nazionala”, “ordena publikoa”, “trantsizio-aldia” edo “ohiz kanpoko egoera”, motibazio politikoan eta disidentzia ideologikoaren errepresioan oinarritutako bereizkeriarik gabeko ekintzak ahalbideratzen dute. Hirugarrenez, kezkatuta gaude legearen hitzaurreak testuinguruan jarri eta justifikatu egiten dituela Espainiako lurralde desberdinetan egiten diren etengabeko mobilizazio sozio-politikoen aurrean hartutako neurriak.
Zentzu horretan, Euskal Wikilarien Elkarteak aldez aurretik adierazi du Euskal Herriko oinarrizko eskubide zibilak eta adierazpen askatasunaren eta haren aldeko ekintzen alde dagoela. Goian aipatutako dekretuak larriki bortxatzen du informazio-askatasuna, Wikipedia eta berari lotutako proiektuetan bezala, jendeari zabalik eta eskuragarri egon beharko liratekeelako. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 19. Artikuluak defendatzen duenez, “denek dute eskubidea iritzi eta adierazpen askatasuna izateko: eskubideak, interferentziarik gabe iritziak emateko askatasuna barne hartzen du, eta informazioa eta ideiak bilatu, jaso eta helarazteko edozein euskarritan, eta mugak kontutan hartu gabe.”
Badira zentsura digitalaren azken aldiko aurrekariak, oso giza eragin larria izan dutenak. 2014ko otsailean, Turkiako parlamentuak 5651 Zb. Legea onartu zuen, estatuko telekomunikazio autoritateei botere berriak ematen Internetaren erregulazioari buruz. Urte gutxiren ondoren, 2017ko apirilean, eta lege hori erabiliz, Wikipediaren hizkuntza guztietako bertsioen sarrera blokeatu egin ziren, Turkiako Gobernuaren erreklamazioa Ingeles Wikipediaren estatuaren terrorismoaren artikuluan oinarrituta.
Arrazoi horiengatik guztiengatik, Euskal Wikilarien Elkarteak lege-dekretu honi bere gaitzespena berresten dio, eta berehala erretiratzea eskatzen du. Gure erakundea, zalantzarik gabe, askatasun digitalaren eta giza eskubideen adierazpenaren, batzar baketsuen eta informazioaren sarbidearen alde dago.
2019ko azaroaren 21a
Mundu mailako Wiki Loves Monuments argazki lehiaketa hirugarren aldiz antolatu dugu hemen, Euskal Herrian, eta emaitza ederrak utzi dizkigu: monumentu eta ondareari buruzko 1370 argazki jaso ditugu, inoizko gehien! Argazki horiek guztiak cc-by-sa lizentzia librea daukate eta Wikipedia zein beste edozein lekutan libreki erabili ahal izango ditugu.
EWKE elkarteak izendatutako epaile-taldea aritu da jasotako argazki guztien artean aukeraketa egiten. Horretarako, ondoko irizpideak erabili dituzte: kalitate teknikoa; originaltasuna; eta, argazkiaren erabilgarritasuna Wikipedian. 9 argazki izan dira finalerako hautatuak eta horien artean lehen 3 sailkatuek EWKE elkartearen eskutik sari ederrak jasoko dituzte:
Lehen saria: Theklan lankidearen ‘Mollarri gauez, izarren mugimendua atzean’ argazkia.
cc-by-sa
Bigarren saria: Igerrak lankidearen ‘Nafarroa – Ibañeta’ argazkia.
cc-by-sa
Hirugarren saria: Ebaki lankidearen ‘Bizkaia zubia – Puente_Bizkaia’ argazkia.
cc-by-sa
Gainerako argazki finalistak hauek izan dira:
cc-by-sa
cc-by-sa
cc-by-sa
cc-by-sa
cc-by-sa
cc-by-sa
Lehiaketara aurkeztu diren argazki guztiak ikusteko:
Amaitzeko, garrantzitsuena: gure ondarearen berri ematen duten argazkia mordoa daukagu eskura orain, Wikipedian edo beste edozein egitasmotan libre erabiltzeko.
Argazkia: cc-by-sa-3.0 Calvinius
Dokumentuen digitalizazio masiboarekin, sare sozialen eztandarekin eta hizkuntz teknologien hedapenarekin arloen arteko lankidetza abiadura biziz garatzen ari da. Esparru bien artean eremu berriak ere ireki dira ikerketari eta berrikuntzari begira. Pasa den ekainaren 26an UEUk antolatu zuen “Humanitate digitalak: aukerak, erakundeen rol berriak eta elkarlana” jardunaldia izan zen deialdi hau antolatzeko motibazioa. Bertan giza- eta gizarte-zientziak ikertzeko hainbat bide berri proposatu ziren, horietako asko gainera, Wikipedia edota Wikidatarekin lotuta daude. Bi plataforma horietan humanitatetei buruz datu andana (big data) lizentzia libreekin jaso edota modu grafikoan erakutsi baitaitezke. Jardunaldiko aurkezpenen bideoak lagungarri izan daitezke lantzeko bide berriak aurkitzeko.
Horregatik, EWKEk eta UEUk ikerketa egiteko laguntza ematea adostu dugu. 5.000 euroko bi poltsa eskainiko dira, 8 hilabetez ikerketa egin ahal izateko. Ikerketaren oinarria eta hainbat adibide irakur ditzakezu UEUren webgunean.
Joan da Wikimania 2019, abuztuaren 14tik 18ra Stockholm Suedian egindakoa. Wikimediako proiektuko talde eta pertsonen urteroko topagunea dugu, parada ederra Wikimediako beste proiektuen berri izan, geurea zertxobait erakutsi, eta proiektu arteko harremanak abantzarazteko zein lankidetzarako aukerak identifikatzeko. Aurten biko talde bat abiatu gara euskal wikilarietatik, bertatik zerbait (eta gehiago) probetxugarri ekarri eta han zerbait ere uzteko asmoz.
Artikulu honetan, Wikidata ezagutza-basea baliatuz kontsultak eta bistaratzeak nola egin ikusiko dugu. Bi adibide erabiliko ditugu horretarako: lehenbizikoan, Wikipediak gure herri edo auzoari buruz gordetzen duen ondarea bistaratuko dugu mapa batean; bigarrenean berriz, bertsolaritzari emango diogu begiratua, hura kuantitatiboki aztertzeko tresnak erakutsiz.
Euskaraldiaren ospakizunekin bat eginez Idazlezainak egitasmoak ekitaldi berezi bat prestatu du azaroak 26an, 18:30ean Victoria Eugenia Cluben. Donostiako liburuzainek osatutako Literatura unibertsaleko 54 autore liburua aurkeztuko da bertan eta jarraian William Shakespeareren Zeru horren infernuak liburuan oinarritutako errezitaldi musikatua eskainiko dute Joxan Goikoetxea, Olatz Prat eta Iosune Marínek. Errezitatzaile gonbidatu gisa parte hartuko dute baita Juan Garzia, Arantza Urkia eta Aritz Brantonek. Ekitaldia irekia izango eta gonbidapenak antzokiko leihatilan eskuratu ahal izango dira 26an bertan, arratsaldeko 17:00etatik aurrera.
Donostiako Literaktum jaialdiaren baitan eta hirugarren urtez jarraian, Wikipedia lantegia egingo dugu aurten ere: jaialdian parte hartzen ari diren sortzaileei eta hauen obrei buruzko artikuluak sortzeko, hobetzeko eta gaurkotzeko. Azaroak 21ean izango da, asteazkena, 17:30-19:30 artean, Donostiako Alde Zaharreko Haur Liburutegian.
Lantegiari buruzko informazio zehatza Wikiproiektuan bertan topatuko duzue. Aurrez izena ematea ez da beharrezkoa baina bai komenigarria (Wikiproiektuan bertan edo kulturekintza@donostia.eus helbidera idatzita). Norbere ordenagailua eramatea komeni da baita.
Literatur zalea baldin bazara eta Wikipedian editatzen baldin badakizu edo ikasteko gogoz bazaude, apuntatu ondo hitzordua!
- Non? Donostiako Haur Liburutegian
- Noiz? Azaroak 21, asteazkena, 17:30-19:30 artean
- Zer? Literaturari buruzko Wikilantegia