Azken urteotan milaka ikaslek lan nabarmena egin dute Txikipedian ia 9.000 artikulu izan ditzagun. Euren irakasleen gidaritzapean, milaka artikulu sortu dituzte, gertuko zein urruneko gaiak azalduz. Zorionez, Txikipedia hezkuntzarako tresna da gaur egun.

Baina ikasleek idatzitako testu horietako askok akatsak dituzte, gramatikan, ortografian edo azalpenari dagokionez. Horregatik Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak Txikipediako artikuluak zuzentzeko lehiaketa abiatu du 2025eko udan, ekainaren 24tik abuztuaren 31ra bitarte.

Txikipediako artikuluak zuzendu, puntuak lortu eta sari ederrak lortu nahi badituzu, hemen duzu lotura: https://eu.wikipedia.org/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Txikipedia_zuzendu. Txikipediako irakurleek eskertuko dizute!

EWKEk eta Talaios Kooperatibak bosgarren ikas-egoera argitaratu dugu, “Bideojokoen munduan barneratzen” izenekoa. Etorkizun utopiko edo distopikoak pentsatu, bideojokoekin lotu eta euskaraz dagoen eskaintza aztertzetik abiatzen da ikas-egoera. Game Erauntsiaren laguntzarekin, euskarazko bideojokoen ingurukoak Wikipedian idatzi eta ikasleek aukera izango dute Luanti erabilita euren mundua diseinatzeko.

Gehiago irakurri

Apirilean Wikimedia Estoniarekin batera herrialde horri buruzko artikuluak hobetzeko lehiaketa abiatu genuen. Ekimenaren parte izan dira, euskarazkoarekin batera, gaztelaniazko, katalanezko eta galegozko Wikipediak ere. Lehiaketa arrakastatsua izan da, 185 artikulu berri eta 52.000 hitz baino gehiago gehituta, Estoniako kultura, politika, geografia edo erakundeei buruz.

Gehiago irakurri

Wikimedia Estoniarekin batera, apirilean Estoniari buruz idazteko erronka eta lehiaketa abiatu dugu. Otsailean Marokori buruz egin genuenaren antzera, oraingoan Estoniari buruzko 150 gai ekarri ditugu, Wikimedia España, Amical Wikimedia eta Galipediarekin batera egindako ekimenean. gure helburua euskaraz, gaztelaniaz, katalanez eta galizieraz ez dauden 150 gai horiei buruz idaztea da, Baltikoko herrialdeari buruzko informazioa hedatuz.

Gehiago irakurri

Irudia: Niessengo emakumeen 10. senidetzen eguna, 1960.

Ez da lorpen makala: Euskarazko Wikipediak 24. postua lortu berri du emakume biografia kopuruan, 24.000 emakume baino gehiago jasota, hebreera gaindituz. Datu hauekin, 50.000 biografia baino gehiago dituzten hizkuntzen artean lehenengoa da emakumeen ehunekoan, %32,8-rekin. Etengabeko hazkuntza horren atzean wikilari askoren lana dago, tartean WikiEmakumeok taldeek egindako esfortzu itzela.

Gehiago irakurri

Otsailaren bigarren erdian Marokoko Darija Wikipediako kideekin (hau da, Marokoko arabiera darabilen entziklopedia egiten dutenekin) batera Euskal Herriari buruzko gaiak bertan emateko eta Marokori buruzkoak euskarazko Wikipedian hobetzeko lanean egon gara wikilariok. Oraindik abiatu dugun edizio lehiaketa amaitu ez bada ere, dagoeneko 100 artikulu baino gehiago sortu eta beste hamarnaka hobetu ditugu, guztira (lerro hauek idazterakoan) 640.000 kilobyte eta 31.500 hitz gehituta euskarazko Wikipedian. Tartean, Marokoko kultura, hizkuntzak, geografia, komunikabideak eta hainbat biografia gehitu ditugu.

Gehiago irakurri

Wikipedian gertatzen zena Wikipedian geratu ohi zen. Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak 2017an proiektu handi bati hasiera eman zion, hezkuntza eta Wikipedia batzeko esfortzu erraldoia. Helburua unibertsitateetako ikasleek bigarren hezkuntzakoek behar zituzten edukiak garatzea zen. Lana egiteko ez genuen kanpo komunikazio kanal handirik behar: e-postak idatzi, ateak banan banan jo, eta gure artean koordinatu. Baina erabaki genuen esfortzu horren parte komunikazioa hobetzea ere bazegokigula: euskarazko Wikipedian gertatzen zena ez zedin Wikipedian soilik geratu, baina, aldi berean, euskarazko Wikipediak zuen potentziala indartu nahi genuelako. Bai, ehunka mila artikulu genituen, baina jende askok ez zekien zer genuen ez zertan ari ginen.

Horrela, bi kanal berri ireki genituen: Facebookeko taldea eta Twitterreko kontua. Bertan Wikipediaren irudi freskoagoa emateko helburua genuen, egindako ekimenak erakutsi, estatistikak, lorpenak, baina, batez ere, Wikipediaren edukia zabaltzea zen gakoa. Izan ere, denetarik dago Wikipedian: geografia, matematika, astronomia, literatura, bitxikeriak, efemerideak, zinema, mineralak… aniztasun horri erantzun nahi genion egiten genuen komunikazioarekin.

Twitter (eta bere algoritmoa)

Kanal horiek sortu eta gutxira Facebooken Cambridge Analytica eskandalua izan zen, eta edukia zabaltzen genuen wikilariok FB erabiltzeari utzi genion. Horrela, kanala pixka bat alboratuta geratu zen. Baina Twitterrek bere oparoaldia izan zuen, oraindik Twitter deitzen zenean. Gure helburua jarraitzaile gehiago edukitzea zen, euskararen presentzia areagotzea, eta horretarako algoritmoak nola funtzionatzen zuen ulertu behar genuen.

Katalanek @Viquipedia kontuarekin egindakotik ikasi, eta egunero 6-7 txio partekatzen zituen kontua bilakatu genuen, baina egunerokoari ere erantzuten ziona. Efemerideak, gertakariekin umorea, azken albisteak… gakoa egotea zen. Twitterren algoritmoak elkarrekintzak saritzen zituen, maiz argitaratzea eta jarraitzaileekin hartu-emanak izatea. Horretarako, “Txio programatuak” izeneko taula bat sortu genuen, egunero botako ziren edukiak antolatu ahal izateko. Lana, handia, baina emaitzak ere, ikusgarriak. Euskarazko Wikipediaren Twitter kanaletik heltzen ziren mezu pribatuekin hainbat proiektu egitea lortu genuen, eskolatan zein unibertsitatean. Eta prentsak ere, noiz edo noiz, erabili zuen kontaktatzeko. 

Sare horiek elikatzeko erabilitako denborak beste komunikazio kanal batzuetatik kendu genuen. 2017an ireki genuen wikimedia.eus bloga pixkanaka ari zen itzaltzen, eta ingelesez beste komunitateek ere zertan garen jakiteko egin ohi diren albisteak ere kostata egiten genituen. Guztia aldi berean egin nahiko genuke, baina ezinezkoa da.

X eta Mastodon

Twitterrek Twitter izateari utzi zion eta fedibertsoa gero eta handiagoa zen. 2022an Mastodonen kontua sortu genuen, mastodon.eus zerbitzarian, zehatzago. Hasiera batean, presentzia eduki nahi genuelako, baina, 2024tik aurrera, benetan sare sozial batek funtzionatu behar duen moduan egiten duelako, elikatzen hasi ginen. Mastodonen ere programatutako mezuak bota ahal izateko Buffer zerbitzua erabiltzen hasi ginen. Bufferri esker, aldi berean mezu berbera bota genezake X-en eta Mastodonen. Aukera baliatuz, Facebookeko profila ere berrireki genuen, eta hiruetan mezu berbera planifikatzen genuen. Bat botatzeko esfortzu handiarekin, hiru sare elikatu. Eta, hasiera batean, presentzia edukitzea helburua bagenuen ere, laster ikusi genuen Mastodonen elkarrekintzak nabarmenagoak zirela, zintzoagoak, eta eraikitzaileagoak. 

Baina X itzaltzen joan da, itsusten. Jada algoritmoak ez zizkien jarraitzaileei mezuak erakusten, eta horren ordez zurekin polemizatzen dutenei erakusten zizkien. Etsai handirik gabe, dinamika toxiko horretan, @euwikipedia kontuaren eragina Xn gutxitzen joan zen. Eta, hamar aldiz jarraitzaile gutxiago izanda ere, Mastodonen handitzen ari zen. Facebooken argitaratzeak eragin handiegirik ere ez zuen, hor bai algoritmoa guztiz apurtuta baitago ordaindu nahi ez dutenentzat. Eta X-en ere, txapa urdina jartzeak ikusgarritasun gehiago emango ote zuen aztertuta, ez dirudi horrela. Algoritmoak polemika bilatzen du, etsaitasuna, bizkarrizketa. 

Ikusgelaren faktorea

Gaia korapilatzeko, Ikusgela proiektua sortu genuen orain hiru urte. Eduki guztiak leku libreetan jartzea da gure helburua, noski. Horrela, Wikimedia Commonsen daude bideo guztiak, publizitate gabe, algoritmorik gabe. Telegram kanal bat ere badu ekimenak, eta urtean lau mezu bakarrik bidaltzen dituen buletin pausatuago bat. Peertubera ere igotzen ditugu bideoak, baina eragina txikia da.

Wikimedia Commonsek onura asko ditu, baina arazo batzuk ere bai, tartean nabarmena den bat: inor miatzen ez duenez, ezin dugu jakin nork ikusi dituen bideoak, ez zenbat aldiz ikusi diren. Eta guri interesatzen zaigu datu hori jakitea. Hezkuntzari nabarmen lotutako ekimena da, gazteengana heltzeko, eta hor bi sarek dute garrantzia (datuek erakutsi digutenez): YouTubek eta Instagramek. Ari gara ere bideo laburrak TikToken jartzen, eta mozketak X-n. Gustatuko litzaiguke beste modu batez zabaldu ahal izatea, baina eskoletara heltzeko oraindik sare horiek garrantzia dute… kasu batzuetan ezagutzen dituzten bakarrak dira. “Harpidetu zaitez”, “eman like” eta “bideoan iruzkinak utzi” esaten dute youtuber gehienek… eta zerbaitegatik da. Algoritmoak jateko eskatzen du, eta bertan jokatu nahi baduzu, elikatzen jarraitu behar da.

Modu berri bat

2025eko hasiera honetan komunikazio estrategia fintzeko lanean aritu gara. Zer behar dugun, zer nahi dugun, eta zer ez dugun nahi eztabaidatuta, proposamen berritu batekin gatoz, zuekin ere partekatu nahi duguna:

  1. Sare toxikoak ahal dela alboratzea: Euskarazko Wikipediak X eta Facebook utziko ditu, otsailaren erdialdetik aurrera. Dagoeneko ez du zentzurik bertan argitaratzeak, ez dugulako ez euskararen aldeko komunitatea biltzen, ez dugulako eraginik, eta hasieran jarri genituen helburuak betetzea ez delako posible. Ahal dela esan dugu, oraindik ere Metaren esku dagoen Instagramek garrantzia duelako Ikusgela bezalako proiektu batentzat. 
  2. Gure gune propioa indartzea: Wikipediaren eta Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen jarduna azaltzeko, irakurtzen ari zaren blog hau indartuko dugu. Norberaren kanalek garrantzia hartu behar dute: espazio mugarik gabe, besteen algoritmoen menpe egon gabe, komunikazio zuzena erabiliz.
  3. Fedibertsoaren aldeko apustua: Mastodonen ditugun bi kontuak (@euwikipedia eta @ikusgela) mantenduko ditugu, eta ekinbidea ere aldatuko diogu lehenengoari. Dagoeneko ez du zentzurik egunean 7-8 artikulu zabaltzeak, ez dagoelako elikatzeko algoritmorik ez engainatu beharreko programarik. Mezuek zentzu gehiago hartuko dute, garapen handiagoa izango dute, eta kalitatea indartuko dugu, kopurua pixka bat jaitsita. Eta argazki kanal berria ere ireki dugu, Pixelfed.eus baliatuta, eguneko Wikimedia Commonseko argazki nabarmena bertan jarriko dugu, Wikipediarako lotura esanguratsu batekin.
  4. Telegram kanalak: Ikusgelako Telegram kanalarekin batera, Wikipediako kanala ere irekiko dugu, Mastodonen egunero landuko dugun edukiaren parte txiki batekin. Spam gisa har daitekeen jardunaren ordez, komunikazio zuzenagoa eta esanguratsuagoa. Bi kanal horiek jarraitzera ere gonbidatzen zaitugu, noski.

Urtarrilaren 25ean Udako Euskal Unibertsitatearen Isasi edo Markeskua jauregian egin genuen wikilarion topaketa. EWKEren bileraz gain, tailerrak, hitzaldiak eta elkarrekin egoteko aukera izan genuen. Egun osoko egitaraua, batera ikasi eta euskarazko Wikipedia hobetzeko.

Gehiago irakurri

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak arnas luzeko proiektua abiatu zuen 2020-2023 eperako, aldi berean ikasleek gehien behar zituzten edukiak eta Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak elkarlanean hobetzeko. Eta erraldoia izan da elkarlan hori: unibertsitateetako eta Bigarren Hezkuntzako ehunka irakaslek hartu dute parte, milaka ikaslerekin edukiak hobetuz; ehunka wikilarik kalitate handiko edukiak sortu dituzte; Ikusgela proiektua abiatu dugu, eta Txikipedia hazi da, berau irakurriko duten ikasleekin batera.

Jarraituko dugu, euskarazko Wikipedia are eta gehiago hobetzen. Baina jarraitzeko atzera begiratu behar da ere, egindako guztiarekin abiada handiagoa hartzeko. Horregatik hemen duzue 2020-2023 memoria, egindako guztiaren laburpen gisa. Ezinezkoa da, noski, lau urtetan egindako guztia jasotzea… egindakoa hain da handia. Eskerrik asko parte hartu duzuen guztiei, zuek gabe ezinezkoa litzateke. Wikipedia auzolanean egiten baitugu. Eta hala egiten jarraituko dugu.

Irakurri hemen: 2020-2023 Memoria

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak, boluntario katalanen laguntzarekin, filosofoei buruzko sei bideo jarriko ditu Viquipèdiaren eskura, WikiCred bekaren baitan.

Orain urtebete, Ikusgela proiektua jarri genuen abian, hezkuntza-ingurunean erabil daitezkeen bideo libreak sortzeko. Proiektuaren zati handi bat Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak finantzatu du, eta orain arte filosofiari, euskal literaturari, ekonomiari eta ekologiari buruzko bideoak sortu ditugu, bai eta sare sozialetarako diseinatutako bideo laburrak ere, datuak eta bitxikeriak biltzen dituztenak. Bideo guztiak Wikipediako dagokion orrian eta bideoak lotura duen artikuluetan ikus daitezke, YouTube bezalako plataformetan edo sare sozialetan, adibidez Twitterren. Helburua begi-bistakoa da: ikus-entzunezkoen kontsumora gero eta gehiago bideratuta dagoen gizarte batean, euskara bezalako hizkuntza ez-hegemonikoetan dagoen edukia txikiagoa da, eta, gainera, konplexua da kalitatezko eduki pedagogiko libre eta berrerabilgarria aurkitzea.

Orain, WikiCred bekaren laguntzarekin (Kanadan oinarritutako plataforma da, sinesgarritasuna areagotzeko proiektuei laguntzeko sortua), azpititulua lortu dugu eta EBAU azterketan sartzen diren filosofoei buruzko bideoak katalanez ere ekoitzi ditugu. Halaber, bideoek azpitituluak dituzte Hausan, Afrika Erdiko Hizkuntza batean, eta azpititulu berriak lortzeko lanean ari gara.

https://www.youtube.com/watch?v=oOD0m9YNINk

Gaur argitaratuko ditugun lehen bi bideoak Friedrich Nietzscheri buruzkoa, Marc Gómez Domenechek bikoiztua, eta Simone de Beauvoirri buruzkoa dira, Ricard Solerrek bikoiztuta. Datozen asteetan, Immanuel Kanti, Descartesi, Hanna Arendti eta Platoni buruzko bideoak argitaratuko ditugu. Horiek osatzen dute filosofiari buruzko bideoen lehen denboraldia. Bideoak itzuli eta bikoizteko Viquipèdiako editoreen laguntza izan dugu, bideoen edukia itzuli eta egokitu baitute, bikoiztaile-talde baten profesionaltasunarekin batera. Hiru Damatxo kooperatibak moldatu ditu bideoak katalanera. Edukiak, bestalde, UPV/EHUko filosofia-irakasleek landu dituzte eta Agora filosofia-irakasleen elkarteak gainbegiratu ditu.

https://www.youtube.com/watch?v=wc_-CvBVaPo