Wikipedian gertatzen zena Wikipedian geratu ohi zen. Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak 2017an proiektu handi bati hasiera eman zion, hezkuntza eta Wikipedia batzeko esfortzu erraldoia. Helburua unibertsitateetako ikasleek bigarren hezkuntzakoek behar zituzten edukiak garatzea zen. Lana egiteko ez genuen kanpo komunikazio kanal handirik behar: e-postak idatzi, ateak banan banan jo, eta gure artean koordinatu. Baina erabaki genuen esfortzu horren parte komunikazioa hobetzea ere bazegokigula: euskarazko Wikipedian gertatzen zena ez zedin Wikipedian soilik geratu, baina, aldi berean, euskarazko Wikipediak zuen potentziala indartu nahi genuelako. Bai, ehunka mila artikulu genituen, baina jende askok ez zekien zer genuen ez zertan ari ginen.

Horrela, bi kanal berri ireki genituen: Facebookeko taldea eta Twitterreko kontua. Bertan Wikipediaren irudi freskoagoa emateko helburua genuen, egindako ekimenak erakutsi, estatistikak, lorpenak, baina, batez ere, Wikipediaren edukia zabaltzea zen gakoa. Izan ere, denetarik dago Wikipedian: geografia, matematika, astronomia, literatura, bitxikeriak, efemerideak, zinema, mineralak… aniztasun horri erantzun nahi genion egiten genuen komunikazioarekin.

Twitter (eta bere algoritmoa)

Kanal horiek sortu eta gutxira Facebooken Cambridge Analytica eskandalua izan zen, eta edukia zabaltzen genuen wikilariok FB erabiltzeari utzi genion. Horrela, kanala pixka bat alboratuta geratu zen. Baina Twitterrek bere oparoaldia izan zuen, oraindik Twitter deitzen zenean. Gure helburua jarraitzaile gehiago edukitzea zen, euskararen presentzia areagotzea, eta horretarako algoritmoak nola funtzionatzen zuen ulertu behar genuen.

Katalanek @Viquipedia kontuarekin egindakotik ikasi, eta egunero 6-7 txio partekatzen zituen kontua bilakatu genuen, baina egunerokoari ere erantzuten ziona. Efemerideak, gertakariekin umorea, azken albisteak… gakoa egotea zen. Twitterren algoritmoak elkarrekintzak saritzen zituen, maiz argitaratzea eta jarraitzaileekin hartu-emanak izatea. Horretarako, “Txio programatuak” izeneko taula bat sortu genuen, egunero botako ziren edukiak antolatu ahal izateko. Lana, handia, baina emaitzak ere, ikusgarriak. Euskarazko Wikipediaren Twitter kanaletik heltzen ziren mezu pribatuekin hainbat proiektu egitea lortu genuen, eskolatan zein unibertsitatean. Eta prentsak ere, noiz edo noiz, erabili zuen kontaktatzeko. 

Sare horiek elikatzeko erabilitako denborak beste komunikazio kanal batzuetatik kendu genuen. 2017an ireki genuen wikimedia.eus bloga pixkanaka ari zen itzaltzen, eta ingelesez beste komunitateek ere zertan garen jakiteko egin ohi diren albisteak ere kostata egiten genituen. Guztia aldi berean egin nahiko genuke, baina ezinezkoa da.

X eta Mastodon

Twitterrek Twitter izateari utzi zion eta fedibertsoa gero eta handiagoa zen. 2022an Mastodonen kontua sortu genuen, mastodon.eus zerbitzarian, zehatzago. Hasiera batean, presentzia eduki nahi genuelako, baina, 2024tik aurrera, benetan sare sozial batek funtzionatu behar duen moduan egiten duelako, elikatzen hasi ginen. Mastodonen ere programatutako mezuak bota ahal izateko Buffer zerbitzua erabiltzen hasi ginen. Bufferri esker, aldi berean mezu berbera bota genezake X-en eta Mastodonen. Aukera baliatuz, Facebookeko profila ere berrireki genuen, eta hiruetan mezu berbera planifikatzen genuen. Bat botatzeko esfortzu handiarekin, hiru sare elikatu. Eta, hasiera batean, presentzia edukitzea helburua bagenuen ere, laster ikusi genuen Mastodonen elkarrekintzak nabarmenagoak zirela, zintzoagoak, eta eraikitzaileagoak. 

Baina X itzaltzen joan da, itsusten. Jada algoritmoak ez zizkien jarraitzaileei mezuak erakusten, eta horren ordez zurekin polemizatzen dutenei erakusten zizkien. Etsai handirik gabe, dinamika toxiko horretan, @euwikipedia kontuaren eragina Xn gutxitzen joan zen. Eta, hamar aldiz jarraitzaile gutxiago izanda ere, Mastodonen handitzen ari zen. Facebooken argitaratzeak eragin handiegirik ere ez zuen, hor bai algoritmoa guztiz apurtuta baitago ordaindu nahi ez dutenentzat. Eta X-en ere, txapa urdina jartzeak ikusgarritasun gehiago emango ote zuen aztertuta, ez dirudi horrela. Algoritmoak polemika bilatzen du, etsaitasuna, bizkarrizketa. 

Ikusgelaren faktorea

Gaia korapilatzeko, Ikusgela proiektua sortu genuen orain hiru urte. Eduki guztiak leku libreetan jartzea da gure helburua, noski. Horrela, Wikimedia Commonsen daude bideo guztiak, publizitate gabe, algoritmorik gabe. Telegram kanal bat ere badu ekimenak, eta urtean lau mezu bakarrik bidaltzen dituen buletin pausatuago bat. Peertubera ere igotzen ditugu bideoak, baina eragina txikia da.

Wikimedia Commonsek onura asko ditu, baina arazo batzuk ere bai, tartean nabarmena den bat: inor miatzen ez duenez, ezin dugu jakin nork ikusi dituen bideoak, ez zenbat aldiz ikusi diren. Eta guri interesatzen zaigu datu hori jakitea. Hezkuntzari nabarmen lotutako ekimena da, gazteengana heltzeko, eta hor bi sarek dute garrantzia (datuek erakutsi digutenez): YouTubek eta Instagramek. Ari gara ere bideo laburrak TikToken jartzen, eta mozketak X-n. Gustatuko litzaiguke beste modu batez zabaldu ahal izatea, baina eskoletara heltzeko oraindik sare horiek garrantzia dute… kasu batzuetan ezagutzen dituzten bakarrak dira. “Harpidetu zaitez”, “eman like” eta “bideoan iruzkinak utzi” esaten dute youtuber gehienek… eta zerbaitegatik da. Algoritmoak jateko eskatzen du, eta bertan jokatu nahi baduzu, elikatzen jarraitu behar da.

Modu berri bat

2025eko hasiera honetan komunikazio estrategia fintzeko lanean aritu gara. Zer behar dugun, zer nahi dugun, eta zer ez dugun nahi eztabaidatuta, proposamen berritu batekin gatoz, zuekin ere partekatu nahi duguna:

  1. Sare toxikoak ahal dela alboratzea: Euskarazko Wikipediak X eta Facebook utziko ditu, otsailaren erdialdetik aurrera. Dagoeneko ez du zentzurik bertan argitaratzeak, ez dugulako ez euskararen aldeko komunitatea biltzen, ez dugulako eraginik, eta hasieran jarri genituen helburuak betetzea ez delako posible. Ahal dela esan dugu, oraindik ere Metaren esku dagoen Instagramek garrantzia duelako Ikusgela bezalako proiektu batentzat. 
  2. Gure gune propioa indartzea: Wikipediaren eta Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen jarduna azaltzeko, irakurtzen ari zaren blog hau indartuko dugu. Norberaren kanalek garrantzia hartu behar dute: espazio mugarik gabe, besteen algoritmoen menpe egon gabe, komunikazio zuzena erabiliz.
  3. Fedibertsoaren aldeko apustua: Mastodonen ditugun bi kontuak (@euwikipedia eta @ikusgela) mantenduko ditugu, eta ekinbidea ere aldatuko diogu lehenengoari. Dagoeneko ez du zentzurik egunean 7-8 artikulu zabaltzeak, ez dagoelako elikatzeko algoritmorik ez engainatu beharreko programarik. Mezuek zentzu gehiago hartuko dute, garapen handiagoa izango dute, eta kalitatea indartuko dugu, kopurua pixka bat jaitsita. Eta argazki kanal berria ere ireki dugu, Pixelfed.eus baliatuta, eguneko Wikimedia Commonseko argazki nabarmena bertan jarriko dugu, Wikipediarako lotura esanguratsu batekin.
  4. Telegram kanalak: Ikusgelako Telegram kanalarekin batera, Wikipediako kanala ere irekiko dugu, Mastodonen egunero landuko dugun edukiaren parte txiki batekin. Spam gisa har daitekeen jardunaren ordez, komunikazio zuzenagoa eta esanguratsuagoa. Bi kanal horiek jarraitzera ere gonbidatzen zaitugu, noski.

Urtarrilaren 25ean Udako Euskal Unibertsitatearen Isasi edo Markeskua jauregian egin genuen wikilarion topaketa. EWKEren bileraz gain, tailerrak, hitzaldiak eta elkarrekin egoteko aukera izan genuen. Egun osoko egitaraua, batera ikasi eta euskarazko Wikipedia hobetzeko.

Gehiago irakurri

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak arnas luzeko proiektua abiatu zuen 2020-2023 eperako, aldi berean ikasleek gehien behar zituzten edukiak eta Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak elkarlanean hobetzeko. Eta erraldoia izan da elkarlan hori: unibertsitateetako eta Bigarren Hezkuntzako ehunka irakaslek hartu dute parte, milaka ikaslerekin edukiak hobetuz; ehunka wikilarik kalitate handiko edukiak sortu dituzte; Ikusgela proiektua abiatu dugu, eta Txikipedia hazi da, berau irakurriko duten ikasleekin batera.

Jarraituko dugu, euskarazko Wikipedia are eta gehiago hobetzen. Baina jarraitzeko atzera begiratu behar da ere, egindako guztiarekin abiada handiagoa hartzeko. Horregatik hemen duzue 2020-2023 memoria, egindako guztiaren laburpen gisa. Ezinezkoa da, noski, lau urtetan egindako guztia jasotzea… egindakoa hain da handia. Eskerrik asko parte hartu duzuen guztiei, zuek gabe ezinezkoa litzateke. Wikipedia auzolanean egiten baitugu. Eta hala egiten jarraituko dugu.

Irakurri hemen: 2020-2023 Memoria

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak, boluntario katalanen laguntzarekin, filosofoei buruzko sei bideo jarriko ditu Viquipèdiaren eskura, WikiCred bekaren baitan.

Orain urtebete, Ikusgela proiektua jarri genuen abian, hezkuntza-ingurunean erabil daitezkeen bideo libreak sortzeko. Proiektuaren zati handi bat Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak finantzatu du, eta orain arte filosofiari, euskal literaturari, ekonomiari eta ekologiari buruzko bideoak sortu ditugu, bai eta sare sozialetarako diseinatutako bideo laburrak ere, datuak eta bitxikeriak biltzen dituztenak. Bideo guztiak Wikipediako dagokion orrian eta bideoak lotura duen artikuluetan ikus daitezke, YouTube bezalako plataformetan edo sare sozialetan, adibidez Twitterren. Helburua begi-bistakoa da: ikus-entzunezkoen kontsumora gero eta gehiago bideratuta dagoen gizarte batean, euskara bezalako hizkuntza ez-hegemonikoetan dagoen edukia txikiagoa da, eta, gainera, konplexua da kalitatezko eduki pedagogiko libre eta berrerabilgarria aurkitzea.

Orain, WikiCred bekaren laguntzarekin (Kanadan oinarritutako plataforma da, sinesgarritasuna areagotzeko proiektuei laguntzeko sortua), azpititulua lortu dugu eta EBAU azterketan sartzen diren filosofoei buruzko bideoak katalanez ere ekoitzi ditugu. Halaber, bideoek azpitituluak dituzte Hausan, Afrika Erdiko Hizkuntza batean, eta azpititulu berriak lortzeko lanean ari gara.

https://www.youtube.com/watch?v=oOD0m9YNINk

Gaur argitaratuko ditugun lehen bi bideoak Friedrich Nietzscheri buruzkoa, Marc Gómez Domenechek bikoiztua, eta Simone de Beauvoirri buruzkoa dira, Ricard Solerrek bikoiztuta. Datozen asteetan, Immanuel Kanti, Descartesi, Hanna Arendti eta Platoni buruzko bideoak argitaratuko ditugu. Horiek osatzen dute filosofiari buruzko bideoen lehen denboraldia. Bideoak itzuli eta bikoizteko Viquipèdiako editoreen laguntza izan dugu, bideoen edukia itzuli eta egokitu baitute, bikoiztaile-talde baten profesionaltasunarekin batera. Hiru Damatxo kooperatibak moldatu ditu bideoak katalanera. Edukiak, bestalde, UPV/EHUko filosofia-irakasleek landu dituzte eta Agora filosofia-irakasleen elkarteak gainbegiratu ditu.

https://www.youtube.com/watch?v=wc_-CvBVaPo

Orain bost urte Armiarma datu-basea Wikidatarekin bateratu genuela iragarri genuen, Wikidataren urtebetetzea ospatzeko. Bost urte igarota, berriro ere elkarlana abiatu dugu Susa kideekin euskal literaturaren egoera zein den ikusteko. Armiarma datu-basean dauden 1.051 idazleak parekatu ditugu, eta euskarazko literaturan azken bost urteetan idatzi diren liburuak ere igo ditugu. Honek aukera ematen digu aurretik egin genituen grafikoak gaurkotzeko.

Zenbat liburu argitaratu dira urteko genero artistikoaren arabera?

Oharra: 1958tik aurrera. Datubasearen antolaketa dela eta, poesia kaiera guztiak titulu berdinaren pean agertzen dira.

Zein genero dute euskaraz idatzi duten idazleek?

Zein herrialdetan jaio dira euskarazko idazleak?

Ohar teknikoa: Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa kategoriak erakusteko, Frantziar estatuan jaio diren idazleak albo batera utzi behar izan dira.

Zeintzuk dira argitaletxe nagusiak?

Oharra: Liburu oso gutxi dituzten argitaletxe batzuk ez dira sailkatu, batez ere argitaletxe horien jarraipena egiteko arazoak direla eta. Era berean, liburu zahar gehienek ez dute argitaletxerik datuen artean.

Zenbat liburu idazten dituzten emakume eta gizonek?

Wikipedia proiektuen artean, badago bat bereziki interesgarria dena: Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak zeintzuk diren erabakitzea. Zerrendak baditu bere arazoak, bereziki Mendebaldean oinarritutakoa delako, baina urteen poderioz munduko beste txoko askotan interesgarriak diren gaiak sartu dira. 10.000 gai, hizkuntza guztietan irakurtzeko modukoak. Wikilari asko erronka horri heldu izan diote, baina orain arte hiru proiektuk baino ez zuten lortu guztiak euren hizkuntzan izatea: ingelesak, serbierak eta katalanak. 2022ko abenduaren 27an laugarrena gehitu zaie: euskara.

Gaika antolatuta dago zerrenda: 2.000 biografia, geografiako 1.000 artikulu edo zientzia fisikoetako 1.350 artikulu. Eztabaidaren bidez erabakitzen da zer sartu eta zer atera, maiz konplexua den erabakia. Hala ere, Wikipedien arteko alderaketa egiteko balio du zerrenda honek. Existitzen den artikulu bakoitzagatik 2 puntu ematen dira; 8.000 bytetik gorako artikulu bakoitzagatik beste puntu bat; eta 16.000 bytetik gorako artikuluak laugarren puntua lortzen du. Guztira, beraz, 40.000 puntu lortu daitezke. Wikipedia bakoitzak lortutako puntuekin egiten da hilabetero sailkapen bat. Orain urtebete erronkari heldu genion: posible al da euskaraz artikulu guztiak edukitzea, ahal bada luze? 2021eko abenduan 33. postuan zegoen euskara hizkuntza guztien artean, eta 1.324 artikulu falta zitzaizkigun osatzeko.

Lehiaketaren bidetik ekin genion erronkari. Hilabetero gaietako bat hartu genuen (historia urtarrilean, artea otsailean…) eta saiatu ginen hor zeuden hutsuneak betetzen. Uda osoan zehar biografiak osatzeari ekin genion, bi hilabetez. Urrian eta azaroan unibertsitateko ikasleak batzen saiatu ginen, eta abenduan falta zitzaizkigun artikuluei bigarren aukera eman genien. Ez ziren gutxi, izan ere abenduaren 1ean 378 artikulu genituen egiteke. Eta, zailena, horietako asko matematika eta fisikako gai aurreratuak, itzultzen zailagoak direnak.

Baina lortu dugu. LORTU DUGU! Elkarlanean, bakoitza bere aldetik, baina guztiok batera. Eliak eskaintzen digun itzulpen sistema bikaina baliatuz, askok. Hilabete mugitua izan dugu, baina erronkari heldu genion eta orain arte honakoa lortu duen laugarren hizkuntza gara.

Postuetan gora

Postuetan gora egin dugu, noski. 33. hizkuntza ginen urte hasieran, 23. hizkuntza gara 2022ko abenduaren 16ko neurketan. Azken egunetako sprint honek ere eragina izango du, eta ziurrenik 20. hizkuntza izango gara 2023ko urtarrilaren 16an rankinga gaurkotzen denean. Laburrean, urte batean hazkuntzarik handiena izan duen Wikipedia gara, hamar postu gora, %10,37ko igoera puntu kopuruan. Grafiko honetan ikus daiteke hizkuntza bakoitzaren eboluzioa, urte osoan zehar (gorriz, euskara).

Laburrak luzatzeko erronka

Artikulu guztiak izatearen erronka lortu dugu, baina badugu beste erronka bat: artikulurik laburrenak luzatzea. Artikuluen artean bi heren, 8.000 byte baino laburragoak dira. Eta (hau idazterakoan), 881 artikuluk 1.000 byte baino gutxiago dute. Gure hurrengo erronka izango da horiek luzatzea, pixkanaka, elkarrekin, auzolanean.

Gaiaren arabera ikusten da batezbestekoa batzuetan luzea bada ere, mediana ez dela hain luzea. Artikulu laburrek pisu handia dute. Badugu, beraz, nondik hasi hobetzen. Hurrengo grafikoan ikusten da xeheago artikuluen luzeraren banaketa nolakoa den.

Zuk ere lagundu dezakezu

Zuk ere lagundu dezakezu helburu honetan. Zerrenda honetan dauden artikuluak luzatzen, adibidez. Artikulu hauek rankingean “labur” gisa hartzen diren guztiak dira. Hau idazterakoan 6.574 artikulu daude kategoria horretan. Zenbat izango ditugu 2023aren amaieran? Baietz 5.000tik behera izan!

Bideo pedagogikoak, euskaraz eta libreak

Azalpen bideoetan espezializatutako proiektua da Ikusgela. Sarean euskararen presentzia areagotzeko eta euskarazko Wikipedia osatzeko helburua du. Ikasleei zein landutako gaietan interesa dutenei erakargarria egingo zaien tonu freskoarekin, baita narratiba berrietara egokitutako lengoaia eta baliabideak erabiliz ere. Bideo guztiak, gainera, eduki libreekin osatu dira, eta sortutako materiala ere librea izango da, sarean aritzeko modu baten erakusgarri.

Webgune bat du, baina proiektuaren funtsa ez da edukiontzia; edukia bera baizik. Horregatik, webguneak baino garrantzi handiagoa du Wikipediak eta Youtubeko kanalak; baita eduki hori sare sozialetan zabaldu eta sustatzeko bide berritzaileak aurkitzeak ere. Ikusgelak zubi lana ere egin nahi du: euskara eremu formalean soilik erabiltzen dutenak eraman nahi ditu eremu informalean ere euskarazko edukiak ikustera.

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak koordinatzen du proiektua, Eusko Jaurlaritzak diruz babestu eta Hiru Damatxok ikus-entzunezkoen adarra jartzen du. Hasiera puntua 2019an du, UEU-EWKE Humanitate Digitalen lehenengo ikerketa-beka irabazi zuen “Esplorazio ikerketa sareko euskarazko ikus-entzunezko eduki pedagogiko libreen sortze prozesurako” proiektuarekin. Ikerketa egin ondoren 2deon prototipo bat egiteko aukera lortu zuen proiektuak. Horren ostean Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak babesa eman dio ekimenari eta honela jaio da Ikusgela.

Hannah Arendt eta Simone de Beauvoir

Hego Euskal Herrian aurten lehen aldiz sartuko dira Hannah Arendt eta Simone de Beauvoir filosofoak Unibertsitatera Sartzeko Ebaluazioan, eta bi autore horien gaineko bideo banarekin hasi du ibilbidea Ikusgelak, eskolako edukiak lantzerakoan sumatzen zen gabezia bat arindu asmoz. Dagoeneko sarean daude bi bideoak, autoreek Wikipedian duten sarreran, Ikusgelaren sare sozialetan eta www.ikusgela.eus atarian. Lehen bi bideo horiek sortzeko aholkulari akademiko gisa jardun dute Agora Filosofia Elkarteko eta UPV-EHUko Joxe Azurmendi Katedrako kideek. Ikus-entzunezkoaren alorrean Hiru Damatxo ekoiztetxea aritu da bideoak sortzen. Sail honetako ahotsa Klara Badiolak jarri du.

Irailean indartsu

Uda ostean ekingo dio Ikusgelak bere jardun osoari, iraila erdian aurkeztuko dira lehen ikasturteko sailak. Batzuetan animazio teknikak erabiliko dira, beste batzuetan aurkezle batek gidatuko du edukia. Hainbat jakintza esparruren gaineko azalpen bideo pedagogikoak egitea da asmoa, libreak eta euskaraz.

Hirugarren urtez UEU-EWKE Humanitate Digitalen Beka proposatu dugu 2021ean. Lehenengo deialdian proposamen bakarra aurkeztu zenez, berriro ireki zen proiektuak jasotzeko aukera. Epe berria 2022ko urtarrilean amaitu zen, eta epaimahaia (UEUko bi ordezkari eta EWKE batek osatua) 2022ko otsailaren 10ean bildu zen, telematikoki.

Proposamenak aztertu ostean, bi beka ematea adostu zen, honako proiektuei:

Be[di]girada – Gizaki digitalaren eta digitalizazio gizatiarraren lanketa hezkuntzan integratzeko proposamena

Proiektu honek filosofiaren esparruan ikerketa egin nahi du material didaktiko osagarria, gamifikazioa eta Wikimedia kontuan hartuta. Proiektua interesekoa zela ikusi zuen epaimahaiak, humanitate digitalei duen loturagatik, askotan zaila den filosofiaren esparruari lotzen zaiolako, eta gamifikazioaren ideiak Wikimedian izan dezakeen bideak aztertzea interesgarri deritzolako.

Proietkuaren egileak Amaia Arroyo Sagasta, Hezkuntza eta Komunikazioan doktorea eta HUHEZIko irakaslea eta Egoitz De La Iglesia, Filosofian doktorea izan dira.

XVIII. mendeko Araba, Bizkai eta Gipuzkoako argitalpenen zerrenda laburra

Egitasmo honen asmoa da XVIII. mendean Araba, Bizkai eta Gipuzkoan argitaratutako idazlanen zerrenda partzial baina anbiziotsu bat ateratzea. Horretarako, lagin adierazgarri bat aterako da epe horretarako Lau Haizetara katalogotik eta Sancho el Sabio Fundaziotik; Bilketari eta Nafarroako Liburutegiari ere erreparatuko zaie. Ezagutza libreaz erabiltzaile digitalei informazio hori eskueran jarriz, hainbat arlotan baliatu ahal izango da ikerketan zein hezkuntzan, Euskal Herriko irudi oso bat eskuratzeko oinarriak finkatuz. Halaber, elementu bibliografiko horiei buruzko euskarazko Wikipedia artikuluak egiteko aukerak zabalduko ditu.

Proiektua Iñaki Lopez de Luzuriagak egin du, Euskal Filologian lizentziatua, itzultzailea eta Humanitate Digitalen Aditu tituluko ikasleak.

____________________________

Proiektuak 2022an zehar garatuko dituzte, eta horretarako bai UEUren zein Errenteriako Udalaren Torrekuako baliabideak erabiltzeko aukera izango dute. Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak eta Udako Euskal Unibertsitateak aukera asko ikusten dituzte Humanitate Digitalen inguruan ikerketak bultzatzen jarraitzeko.

Interneten, 2022ko otsailaren 10ean

Elhuyarrek sortutako elia.eus itzultzaile neuronala dagoeneko Wikipedian erabil daiteke, zuzenean, Elhuyarrek, Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak eta Wikimedia Fundazioak egindako elkarlanari esker. Eliaren bidez, euskara, ingelesa, gaztelania, frantsesa, katalana eta galegoaren artean itzul daiteke, artikuluak sortzea azkartuz, hizkuntzen arteko ezagutza areagotuz eta munduko ezagutza guztia euskaraz egon dadin erraztuz. Wikilariok hilabete batzuk daramatzagu tresna berri hau erabiltzen, eta emaitzak oso onak dira. Artikulu honetan, tresna nola erabili azalduko dizugu.

ContentTranslation: artikulua aukeratu

ContentTranslation edukiak itzultzeko Wikimediaren tresna da. Bertan artikulu bat aukeratu dezakegu eta itzuli. Horretarako, beharrezkoa izango da Wikipedian kontu bat sortzea (ez baduzu, egizu orain!). Bi aukera dituzu sartzeko: zuzenean Berezi:ContentTranslation jarrita Wikipediako bilatzailean edo, bestela, zure erabiltzaile menuan dagoen “Itzulpenak” botoiaren gainean klik eginda.

Hor “+ Itzulpen berria” botoian sakatuko dugu eta aukeratuko dugu zein artikulu itzuli nahi dugun. Gure adibidean, “Mia Mottley” artikulua aukeratuko dugu, oraintxe Errepublika izendatu den Barbados uharteko lehen ministroa.

Gaztelaniatik itzuli nahi dugula esango diogu (nahiz eta beste hizkuntza batetik ere egin daitekeen), eta izenaren gainean klik egin ostean, “Hasi itzultzen” sakatuko dugu:

Artikulua itzultzen hasi

Sistemak bi zutabetako egitura bat erakutsiko digu. Ezkerrean jatorrizko testua dago, eskuman, gure itzulpena egongo da. Goian, kasu honetan, izen berbera izango dute biek (Mia Mottley izena ez da aldatzen). Baina izenburua aldatu behar bada, bertan egin beharko duzu.

Paragrafo bakoitzaren ondoan klik eginez eskumako zutabean, aukera izango dugu itzulpena egiteko. Eskumako menuan “Elia.eus” aukeratuko dugu eta “Gorde lehenetsitzat”, beti aukera hau ager dadin.

Paragrafo baten itzulpena. Ikusten denez, testua ez da guztiz zuzena. Hori hobetu beharko dugu, eskuz.

Testua itzultzeaz gain, akaso moldaketak ere egin behako dira. Kasu honetan, adibidez, jada egindako zerbait etorkizunean gertatuko zela iragartzen zen. Euskarazko testuan, jada hori aldatuko dugu.

Behin testuarekin ados egonda, goian dagoen “Argitaratu” botoian sakatuko dugu. Baliteke hor esatea testua ez dugula nahikoa aldatu, eta ez uztea argitaratzen. Izan ere, sistemak ez du berrikusi gabeko itzulpenik argitaratzen uzten. Beti aldatu beharko dugu hitzen bat, esamolderen bat edo esaldiren bat, berrikusi dugula ziurtatzeko. Behin hori eginda, argitaratzeko prest egongo da.

Ez baduzu amaitzen, lasai. Itzulpenarekin egindako aurrerapena gordeko da eta ContentTranslation webgunera itzultzen zaren hurrengoan, hor izango duzu ere jarraitzeko edo argitaratu ahal izateko.

Argitaratu ostean, zer?

Argitaratu ostean detaile txikiak konpontzeke daude, adibidez formatu arazoak, txantiloiren bat edo falta diren kategoriak. Hau eskuz egin daiteke ondoren. Adibidez, “Aldatu > Txertatu > Txantiloia” klikatuz gero, “Biografia infotaula automatikoa” sartu ahal diogu kasu honetan.

Argitaratutako artikuluak itxura hau izango du: https://eu.wikipedia.org/wiki/Mia_Mottley

Eskerrik asko Elhuyar, opari eder honengatik. Orain zure txanda da!

Wikipediak Xacobeo 2021 urteko ospakizunekin bat egiten du, Donejakue Bidearen etapetan aurki daitezkeen ondare-elementuak dokumentatuz.

Gehiago irakurri